HİDROELEKTRİK SANTRALLER GERÇEĞİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ

TMMOB Haftası etkinlikleri çerçevesinde Makina Mühendisleri Odası Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen toplantıya çok sayıda mühendis katıldı. Doç. Dr. Harun Kemal Öztürk, Enerji kaynakları ve Türkiye'deki durumuna ilişkin genel bilgiler, Dünyada Enerjinin Durumu ve Enerji Çevre İlişkileri, Hidroelektrik Enerji, Türkiye'de Hidroelektirik Enerji Durumu konularında katılımcılara bilgi verdi. Türkiye enerji sektörü ile ilgili temel tespitleri Yüksek talep artışı, İthalat bağımlılığı, Yüksek yatırım ihtiyacı Yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli, Yüksek verimlilik potansiyeli Jeopolitik konum ve getirdiği avantajlar olarak belirten Doçent Doktor Harun Kemal Öztürk Türkiye'nin yıllara gören enerji tüketimi ve enerji kaynaklarımızda üretimimizin tüketimimiz karşılama oranlarını açıkladı. Öztürk; " ülkemizin enerji kaynakları Ülkemizde üretilebilir Petrol rezervi: 43.7 milyon ton Ülkemizde üretilebilir Doğalgaz rezervi: 8,9 milyar m3 Rüzgar da Bugünkü teknik koşullarda yılda 2500 saat kullanma süresi ile kurulabilecek teknik kapasite (yararlanabilir potansiyel içerisinde) 10 bin MW üzerindedir. Ancak, Türkiye'nin ekonomik rüzgar gücü potansiyeli hakkında farklı değerler belirtilmektedir. Henüz ülkemiz için sağlıklı bir rüzgar atlası çalışması tamamlanamamıştır. Jeotermal de Türkiye'nin görünür jeotermal kapasitesi 2600 MW civarındadır. Halen jeotermal potansiyelin ancak %3'ü kullanılmaktadır. Güneş enerjisinde Ülkemizde yıllık güneşlenme süresi 2640 saat olup, ülke üzerine düşen güneş enerjisi miktarı 80 milyon ton petrole eşdeğerdir. Biokütle de ise Hızla büyüyen ağaçlarla yapılan enerji ormancılığına uygun 4 milyar hektar orman alanı vardır. Bitkisel ve hayvansal atık miktarı 10,3 milyon ton petrole eşdeğerdir" dedi.

Ülkemizin enerji üretimi ile ilgili hedef ve programları hakkında da katılımcıları bilgilendiren Öztürk 2030 yılına kadar dünyada tüketilen enerji kaynakları oranında ciddi bir değişim olmayacağını söyledi. Hidrolik enerjinin olumlu ve olumsuz yönleri hakkında da bilgi veren Harun Kemal Öztürk konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:"Hidroelektrik Enerji Üretimi ve Çevre BoyutuBir barajın yapımı ve öncesinde; uzun süreli yağış, su, jeolojik çalışmalar yapılması, su altında kalan arazi için ödenen istimlâk bedelleri, baraj yapım maliyetinin yüksek olması ilk yatırım maliyetinin çok fazla çıkmasına neden olur ki bu bir dezavantajdır. Su altında kalan nüfus, su altındaki arazi ve kamulaştırma, su altındaki bitki örtüsü, su altındaki toprak yapısı, su altındaki tarihi yapı, koruma alanı, doğal,tarihi ve arkeolojik sit alanı v.s., malzeme sahalarındaki nüfus, malzeme sahalarındaki arazi ve kamulaştırma, malzeme sahalarındaki bitki örtüsü olmalıdır, malzeme sahalarındaki koruma alanları, tarihi yapı, doğal,tarihi ve arkeolojik sit alanı, mesire yeri v.b. yerler, uzun enerji tünelli projelerde bent ve santral yeri arasında sulama hariç ekolojik amaçlı su bırakılması, bu su miktarının işletme çalışmalarında ele alınıp alınmadığı hususlarına yer verilmesi projenin çevresel etkilerinin zamanında dikkate alınması ve azaltılmasına yönelik teknik tedbirlerin öngörülmesine imkan tanımaktadır. Su kaynağı bakımından zengin fakat yüksek debili akarsu bakımından fakir olan ülkemizde maliyeti düşük ve çevreye zararı daha az olan Kanal Tipi Santralleri kurmak zordur. Küçük bir kasabaya yetecek kadar enerji üreten bir tesis için bile pek çok ağaç kesip yol açmak zorunda kalınması doğaya geri dönüşü olmayan zararlar vermektedir. Dezavantajlarına karşın; ilk yatırım yapıldıktan sonra, enerji üretiminin ana kaynağı su olduğundan üretim maliyeti çok ucuz olmaktadır, hava ve çevre kirliliği yaratmazlar. Türbinler hakkında daha detaylı bilgi için teklif hazırlama mühendislerine başvurulabilir. Ayrıca barajların, elektrik üretiminin yanı sıra; Yerleşim yerlerinin suyunu karşılama, Sel ve taşkınları önleme, Tarım arazilerini sulama, Balıkçılık, Turizmi geliştirme, İklimde yumuşama gibi yararları bulunur"