15 EKİM 2009 TARİHİNDE "İŞYERİ/ORTAK SAĞLIK GÜVENLİK BİRİMLERİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI ÇALIŞMA ESASLARI" KONULU SÖYLEŞİ YAPILDI

Söyleşi:

İşyeri/Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri ve İş Güvenliği uzmanları Çalışma Esasları

"İşyeri Sağlık Ve Güvenlik Birimleri İle Ortak Sağlık Ve Güvenlik Birimleri Hakkında Yönetmelik" 15 Ağustos 2009 da Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili yönetmelik, bir boşluğu doldurmuş ama bazı sorunlar güncelliğini korumaktdır.

1.    Mevzuat düzenlemeleri, uygulamada karşılaşılan sorunları ortadan kaldırıcı nitelikte olmalıdır.

Ancak; ilgili yönetmeliğin elli kişinin altında işçi çalıştırılan işyerlerinde uygulanmayacak olması, çok sayıda çalışanın sağlığı ve bedensel bütünlüğünün risk altında olması anlamına gelmektedir.

Ülkemizde 50‘nin üzerinde işçi çalıştırılan işyeri sayısı, SSK ya kayıtlı işyeri sayısının % 2‘si bile değildir. İş kazalarının % 60‘ından fazlası 50‘nin altında işçi çalıştıran işyerlerinde meydana gelmektedir.

2.    İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının işyeri sahibi karşısındaki mesleki bağımsızlığı sağlanamamıştır.

Ücretini doğrudan işyeri sahibinden alan bir uzmanın mesleki bağımsızlığını koruması konusunda sıkıntılar yaşanacaktır.

3.    Bir iş kazasında iş güvenliği uzmanları sorumlu tutulabilir.

İş Kanununa göre; "işyerinin yönetiminde görev alan ve işveren adına yetkili olan kimselere işveren vekili denir. İşi yapan değil yöneten olduğu için, yönetmeyi kendi adına değil, işveren adına yaptığı için, işçi olmasına karşın, işyerinin yönetiminde, tıpkı işveren gibi hareket etmektedir.

İşveren vekili; İşverene ait yetkilerle donatılmış olduğu için İK da işveren için öngörülen her çeşit görev ve sorumluluklar işveren vekilleri içinde geçerlidir. Bu nedenle, iş güvenliği uzmanları işveren vekili olarak İSG yükümlülüklerinden dolayı aynen işveren gibi sorumludur.

4.    İşyerinde başka bir görev yürüten mühendisin iş sağlığı ve güvenliği işlerine de yetişmeye çalışması sıkıntı yaratabilir.

Günümüzde ekonomik sıkıntılar, küresel kriz, vb. gerekçelerle çalışanların günlük çalışma süresi zaten 12 saate kadar çıkmıştır. Birde bunun üzerine iş güvenliği hizmetleri eklenirse yetişmesi mümkün gözükmemektedir.

5.    İlgili yönetmelikte iş güvenliği uzmanından; Görevini yaparken işleri aksatmaması, durdurmaması, güçleştirmemesi ve işyerinin ekonomik durumunu gözetmesi" istenmektedir.

Aksatmama, durdurmama ve güçleştirmeme göreceli kavramlardır, kişiden kişiye değişir. Bunun sınırları ne olacak, belli değildir.

6.    Yine ilgili yönetmelikte iş güvenliği uzmanları "hiçbir şekilde engellenemez, görevini yapmaktan alıkonulamaz" denilmektedir. Ancak engellemenin, görevini yapmaktan alıkoymanın cezaları belirsizdir.

7.    İş kazası ya da meslek hastalıklarında işverenler İş güvenliği uzmanına cezaları rücu etme hakkını kullanırsa uzmanlar sıkıntıya girebilir.

Sorumluluğu büyük, yetkileri sınırlı olan iş güvenliği uzmanı, böylesi bir uygulama ile sıkıntılı bir süreç yaşayabilir.

Mahmut TEBERİK