KLİMA ALIMI, MONTAJI VE KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Klima Alımı, Montajı ve Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Hava sıcaklıklarının ülkemizin birçok bölgesinde mevsim normallerini aştığı şu günlerde soğutma amaçlı klima kullanımında artış görülmektedir. Ancak ortam konforuna büyük katkılar sunan klimaların bilinçsiz kullanımı halinde ekolojik dengeyi olumsuz yönde etkilediği gibi, yurttaşlarımızın bütçelerine ekstra yükler oluşturduğunu unutmamak gerekir. Klimaların tekniğe uygun olmayan kullanımı sağlığımızı bozabilir ve gereksiz enerji sarfına neden olur. Bu nedenle TMMOB Makina Mühendisleri Odası olarak, dikkat edilmesi gereken hususlara dair kamuoyuna yönelik bilgilendirme sorumluluğumuz gereğince klima seçimi, montajı ve kullanımında dikkat edilmesi gereken başlıca noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Satın alma öncesi klimanın kapasite tayini, mahallin yapısı ve ısı kazancıyla doğru orantılı olup olmadığı en önemli konudur. Türkiye’deki kapasite tayinlerinde genellikle mahallin metrekaresi üzerinden hesaplama yapılmaktadır; oysa klima çevrimi, kapalı çevrim olduğu için seçilecek ürünün verimliliğinde mahal içerisindeki hava hacmi önemlidir.
2. Yanlış kapasite tayinlerinde cihazdan gerekli soğutma veya ısıtma verimi alınamadığı gibi gereksiz ve aşırı hava akımı insanları rahatsız ve hasta edebilir. Örneğin, kapasitesi küçük seçilen ürünler istenen mahal sıcaklığını sağlamak için uzun süre devrede kalacağından enerji sarfiyatı artacak ve cihaz kullanım ömrü azalacaktır.
3. Yeni montaj yapılan cihazlarda montaj işlemi tamamlandıktan sonra yetkili servisten hizmet protokolünün alınmasına, montajı yapılan cihazın kullanımı hakkında gerekli teknik bilgilerin yetkili servis tarafından verilmesine ve ürüne/ürünlere ait kullanım kılavuzunun temin edilmesine, satışı yapan bayiden garanti belgesinin mutlaka alınmasına dikkat edilmelidir. Tüketiciler, cihaz montajını mutlaka bayi tarafından gönderilen yetkili servise yaptırmalıdır. Aksi takdirde satıcı firma tarafından cihaz garanti kapsamı içine alınmayacağı için montaj sonrası oluşabilecek arızalardan dolayı zor durumlar yaşanabilir. Alınacak cihazın mutlaka ulusal/uluslararası standart, CE ve uluslararası kalite standart (TSE) belgeleri olmalıdır. 
4. Klima iç ünitesi, hava sirkülasyonunu optimum sağlayacağı yere montaj edilmeli, iç ünitenin montaj yeri aşırı güneş almayacağı, mahaldeki insanları rahatsız etmeyeceği ve doğrudan üflemeyeceği bir noktada seçilmelidir. Yoğuşma suyunun dışarı atılması için gerekli drenaj tesisatının uygunluğu ve seçilen cihazın montajının yapılabilmesi için altyapı ile uygunluğu kontrol edilmeli ve bu işlemler yetkili servis tarafından yapılmalıdır.
5. Klimanın kullanıldığı ortamın ısı izolasyonu ne kadar iyi olursa kapasitesi ve dolayısı ile elektrik tüketimi azalacağı gibi verimi de o kadar artacaktır.

Klima cihazlarının serpantinleri, fanları, iç aksamı ve filtreleri toz tutar ve zamanla kirlenir. Bu durum hem klimanın verimliliğini etkiler hem de zamanla klima cihazını yıpratır. Tozlar klima filtreleri ile tutulabilirken, uçucu organik bileşikler ortamın havalandırılması yoluyla, biyolojik kirleticiler ise klima cihazının hijyenik bakımı ile bertaraf edilebilirler. Bakımı yapılmayan ve temizlenmeyen klimalar, sağlık riskleri oluşturduğu gibi enerjinin verimsiz kullanımına da neden olmaktadır.

Bu tozlar çalışma esnasında birçok hastalığa neden olabilir, içinde mikrop ya da bakteri barındırabilir veya oluşturabilir. Bu nedenle klima cihazı yaz-kış kullanılıyorsa en az her geçiş mevsiminde, sadece yazın kullanılıyorsa her kullanma dönemi öncesi en az bir kez yetkili servisler tarafından serpantinler temizlenmeli ve periyodik bakım yapılmalıdır. Periyodik bakım sırasında cihaz içerisindeki soğutucu gazın işletme basıncında mevsime göre düzeltme de yapılmalıdır. Bakımı ve mevsim ayarlaması yapılmayan klimaların verimi düşecek, enerji sarfiyatı artacaktır.

Hava filtreleri düzenli olarak (en az haftada bir kez) temizlenmelidir.

1. Klima cihazları konfor için üretilmiş cihazlardır; aşırı ısıtma ya da aşırı soğutma yapmak bu cihazların daha fazla enerji tüketmelerine neden olacaktır. Klima cihazlarının kumandasından istenilen oda sıcaklığının, sıcak havalarda normal dinlenme ve çalışma alanlarında 23°C-26°C arasında ayarlanması yeterlidir. Kış şartlarında ısıtılan hacimlerde önerilen ayar değeri ise 20°C-24°C aralığıdır.

Ayrıca split klimalar iç ortamdan aldıkları enerjiyi dış havaya verdikleri için cihazın performansı dış ortam sıcaklığına göre değişmektedir. Bu nedenle özellikle kışın soğuk (dış hava sıcaklığının 7 °C’nin altına düştüğü) havalarda “ısı pompası” tipi cihazların performansları düşmektedir. Cihaz satın alırken dış hava sıcaklığına göre performans değerlerinin cihaz kataloğundan kontrol edilmesi gerekmektedir.

1. Klima cihazında bulunan dikey ve yatay kanatların yönü ayarlanarak ya da sürekli hareket ettirilerek üflenen havanın odaya dağılmasının sağlanmasıyla homojen bir soğutma elde edilmesi, istenilen oda sıcaklığının daha çabuk oluşturulması ve enerjinin verimli kullanılması sağlanabilecektir. Hava yönlendirici kanatların hareket eden modda çalışmadığı durumda kanatlar odayı soğutmak için yukarı, odayı ısıtmak için aşağı yönde olmalıdır.
2. Havanın çok sıcak olmadığı ve nemin yüksek olduğu günlerde klima cihazı nem alma modunda çalıştırılmalıdır. Nemin alınması konforlu bir ortam yaratacaktır.
3. Klima soğutma modunda çalışırken diğer elektrikli (ütü vb.) aletleri kullanmamaya dikkat edilmelidir. Kullanılan her elektrikli alet ortama gücü etkisinde ısı vermekte ve bu ısı, ortamda ilave soğutma ihtiyacına neden olmaktadır. Bu durumda klima daha fazla çalışma gereği duyacak ve daha fazla elektrik tüketecektir.
4. Uzun süre klima cihazının karşısında ve hava akımında durmak, oturmak, soğuk hava akımı içerisinde kalmak sağlık açısından sakıncalıdır. Yaşlı, hasta ve çocukların odalarında klima kullanımı sırasında daha dikkatli olunmalı, sağlık durumlarının etkilenmemesine dikkat edilmelidir. İnsan vücudunun hassasiyeti nedeniyle seçilen iç hava sıcaklığı ile dış hava sıcaklığı arasında 7-8˚C yi geçmeyecek bir sıcaklık farkı seçilmelidir.
5. Bitkiler ve evcil hayvanlar uzun süreli olarak klima cihazlarının hava akımı içerisinde bulunmamalıdır. Sıcak ya da soğuk havanın sürekli olarak bitkilerin ve hayvanların üzerinden geçmesi bitkilere ve hayvanlara zarar verebilir.
6. Klimaları durdurmadan cihazlara müdahale edilmemeli ya da temizlik yapılmamalıdır. Çalışırken cihaza dokunulması durumunda yaralanma riski yüksektir. Temizlik yapılacağı zaman cihaz çalışmıyor durumda olmalıdır. Cihazların bakım ve derin temizliği ise yetkili servislerce ya da konunun uzmanı olan kişilerce yapılmalıdır.
7. Klima dış üniteleri güneş ve yağmura karşı tente vb. koruyucu altında olmalıdır. Bu önlem dış ünite ömrünü uzatacaktır.
8. Bakır boruların izolasyonları düzenli olarak kontrol edilmeli deformasyon oluşmuşsa giderilmelidir.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası olarak, bu bilgiler ışığında tüm yurttaşlarımıza klima satın alma, montaj ve kullanım süreçlerinde bütçelerini, konforlarını, sağlıklarını ve ekolojik dengeyi gözetmeleri çağrısında bulunuyoruz.