V. ULUSAL HİDROLİK PNÖMATİK KONGRESİ PROJE YARIŞMASINDA BİRİNCİ OLAN ÇALIŞMA ABD'DE İLGİ GÖRDÜ
Yayına Giriş Tarihi
V. Ulusal Hidrolik Pnömatik Kongresi kapsamında Kastaş A.Ş. sponsorluğunda düzenlenen Üniversiteler Arası Proje Yarışmasında birinci olan Hakan Çalışkan'a ait "Değişken Devirli Pompa ile Servo Hidrolik Konum Kontrolü" adlı proje ABD'de düzenlenen Akışkan Gücü ve Hareket Kontrolu Sempozyumuna katılarak büyük ilgi gördü.
Orta Doğu Teknik Üniversitesinden Prof. Dr. Tuna Balkan ve Prof. Dr. Bülent Emre Platin'in danışmanlık yaptığı ve Demirer Teknolojik Sistemler firması genel müdürü Suat Demirer'in önerisi ile çalışmalarına başlanılan "Değişken Devirli Pompa ile Servo Hidrolik Konum Kontrolü" konulu projeyi hazırlayan Hakan Çalışkan'la yaptığımız söyleşiyi sunuyoruz.
1. Proje ilk olarak nasıl ortaya çıktı?
Proje OSTIM de Demirer Teknolojik Sistemler firması genel müdürü Suat Demirer'in önerisi ile ortaya çıktı. Suat bey bize pompa kontrollü hidrolik sistemlerin kullanıldığı press ve simülator uygulamalarından bahsetti. Bunlar genellikle 2000 li yılların başında özellikle Almanya da geliştirilmiş çalışmalardı. Suat bey de bize tam destek vereceğini söyleyip"pompa kontrollü tek eksenli bir simülatör uygulaması yapabilir miyiz?" diye bir öneri getirdi. Bizde bu öneri doğrultusunda çalışmalarımıza başladık.
2. Proje hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?
Bu sistemde geleneksel servo hidrolik kontrol sistemlerindeki valf devre dışı bırakılıyor. Hidrolik eyeleyiciye giden debiyi, valf yerine doğrudan pompanın çıkış debisi ayarlıyor. Çıkış debisi ise pompayı süren servo motorun hız kontrolu ile denetleniyor. Bu nedenle sistemin adına değişken devirli servo hidrolik konum denetim sistemi diyoruz. Bu sistemin geleneksel valf kontrollu sistemlerine göre en önemli avantajı enerjiyi verimli kullanması ve sistemde hiç valf olmadığından valf kayıpları sıfırlamış olması.
3. Hidrolik Pnömatik Kongresince Kastaş A.Ş.'nin katkılarıyla düzenlenen proje yarışmasının bu sunumun hazırlanmasındaki payı nedir?
Öncelikle KASTAŞ AŞ'ye ve TMMOB Makine Mühendisleri Odasına düzenledikleri proje yarışması için teşekkür ederiz. Biz bu proje çalışmasını yarışmadan bağımsız, tez çalışması olarak başlatmıştık. Ancak, yarışmayı öğrendikten sonra proje takvimini yarışma tarihine göre belirledik. Ayrıca ASME de sunduğumuz bildirinin çok büyük bir kısmını yarışmada sunduğumuz raporu kullanarak çıkardık.
4. Projenin Amerika'da sunulması ne şekilde gerçekleşti ve nasıl bir ilgi gördü?
Projenin Amerika' da sunulmasını tez hocalarım Prof. Dr. Tuna Balkan ve Prof. Dr. Bülent Emre Platin önerdi. "Madem bir çalışma yapıyoruz dünyanın da haberi olsun" denildi. Ayrıca, konferans vasıtasıyla, biz de diğer ülkelerdeki üniversitelerde nasıl çalışmalar yürütülüyor daha yakından görürüz diye düşündük. Bildiriyi, ASME Dinamik Sistemler Kontrol Birimi ile beraber düzenlen Akışkan Gücü ve Hareket Kontrolu Sempozyumunda sunduk. Günümüz hidrolik kontrol sistemlerinde enerji verimliliği önemli bir değerlendirme ölçütü olmuş durumda. Bu nedenle bizim bildirinin konusu olan değişken devirli veya değişken deplasmanlı pompa kontrol sistemleri gibi valfin devre dışı bırakıldığı kontrol sistemlerine büyük ilgi var. Zaten ABD'deki üniversitelerde pompa kontrol sistemleri üzerine önemli çalışmalar yapılıyor. Özellikle değişken devirli pompa kontrol prensibi ve bunun iş makinaları üzerinde uygulamaları çok güncel.