PATLAMALAR KADER DEĞİLDİR, ÖNLEMİNİZİ ALIN!
MMO Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Özkalender 3 Şubat 2011 tarihinde gerçekleşen aralarında üyemiz Dilek Gürer'inde olduğu 20 işçinin hayatını kaybettiği OSTİM ve İvedik patlamalarının yıldönümünde gündeme gelen basınçlı kap patlamalarıyla ilgili, 8 Şubat 2013 tarihinde, "Patlamalar Kader Değildir, Önleminizi Alın!" başlıklı yazılı basın açıklaması yaptı.
Ankara OSTİM ve İvedik‘te yer alan işyerlerinde meydana gelen, aralarında Odamız üyesi Dilek Gürer‘inde yer aldığı 20 çalışanın ölümüne ve onlarca kişinin yaralanmasına neden olan oksijen tüpü patlamalarının üzerinden tam üç yıl geçti. Adil bir yargılanmanın gerçekleşmesi ve bütün sorumluların yargılanabilmesi için ailelerin çabası hala sürüyor. Yapboz tahtasına çevirerek adında "işçi sağlığı ve güvenliği" kelimesinin dahi yer almadığı kanunları çıkaranlar, kamu adına mesleki denetim yetki ve sorumluluğu bulunan Odalarımızı işlevsizleştirmeye çalışanlar ve kar güdüsüyle hareket ederek ilk tasarrufu periyodik denetimlerde görenlerin asıl sorumlular olduğu unutulmamalıdır.
Periyodik bakım ve kontrolleri yapılmayan kalorifer kazanı, buhar kazanı, kızgın yağ kazanı, kızgın su kazanı, hava tankı, tüpler, kompresör, hidrofor gibi "basınçlı kapların" patlaması sonucu hemen her yıl çok sayıda insan hayatını kaybetmekte ve önemli maddi hasarlar yaşanmaktadır. Yoğun risk barındıran işletmelerin, ilgili kamu kuruluşları ve meslek odaları tarafından mutlaka denetime tabi tutulması, mevcut yönetmelikler uyarınca projelendirilmesi, yetkili yerlerden sertifika almış kişiler tarafından işletilmesi toplumun can ve mal güvenliği açısından birinci derecede önem taşımaktadır.
Kamuoyuna yansıyan ve yansımayan bu tür kazaların tekrarlanmaması için, binalar ve sanayi tesislerinde yoğun olarak kullanılan ve Odamız uzmanlık alanına giren basınçlı kaplarla ilgili dikkat edilmesi gereken hususları kamuoyu ile bir kez daha paylaşarak yetkilileri ve vatandaşlarımızı duyarlı olmaya davet ediyoruz.
KALORİFER KAZANLARINA YILDA BİR KERE TEST YAPTIRIN
Bilindiği üzere, 25 Nisan 2013 tarihinde yayımlanan 28628 sayılı "İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği" gereği basınçlı kapların, yılda bir kere periyodik kontrol ve testlerinin yapılması hükme bağlanmıştır. Ancak rant hesapları ve denetim yetersizliği nedeniyle bu testler genellikle ihmal edilmektedir.
Basınçlı kapların emniyet sistemleri çalışmadığında, eskime, çürüme veya diğer işletme hataları olduğunda, kazalar ya da patlamalar ne yazık ki kaçınılmaz olmaktadır. Mevcut kaplarda periyodik kontrol ve testlerin, yetkili kuruluşlar tarafından yapılmasıyla can ve mal kayıplarının büyük oranda önüne geçilebilir.
Ülkemizdeki basınçlı kapların tamamının süratle kontrole tabi tutularak mevcut durumlarının ortaya çıkarılması, ömrünü tamamlamış ve kullanılması sakıncalı kapların işletilmesine ivedilikle son verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle mevcut yönetmelikler doğrultusunda, basınçlı kapların yılda bir kez, periyodik kontrol, bakım ve testleri mutlaka yaptırılmalıdır.
Bu testlerin uzman kişiler tarafından sağlıklı biçimde yapılabilmesi ve yönetmeliklere göre geçerli sayılabilmesi için, Makina Mühendisleri Odası gibi Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edilen, yetkili Muayene Kuruluşlarına yaptırılmasına dikkat edilmelidir.
"KAZAN İŞLETME SERTİFİKASI" ŞART
İlgili mevzuatlar işletmelerde ve özellikle kış aylarında konutlarda yoğun kullanılan basınçlı kap çeşitlerinden kazanların "ehliyetli kişilerce" işletilmesini zorunlu kılmaktadır. Kazancıların, Odamız tarafından da rutin olarak düzenlenen "Sanayi Tipi Kazanlar Yardımcı Personel Yetiştirme Kursu"na katılarak, "Kazan İşletme Sertifikası" almış olmaları gerekmektedir. Geçmişte yaşadığımız kazan patlamalarının, yetkin ve yetkili olmayan kişiler tarafından işletilen kazanlarda gerçekleştiğini unutmamalıyız.
Ayrıca sanayi tipi kazanları işletmekte görevli usta ve işçilerin bu kurslara katılımı ve sertifikalandırılması, buhar kazanlarının güvenlik içinde çalışmasını sağlamasının yanı sıra, kazanların ideal işletilmesiyle sağlanan enerji tasarrufu sayesinde çevreye ve size olumlu katkı sunacaktır.
MONTAJ VE TADİLATI YETKİLİ KİŞİLERE YAPTIRIN
Kazan ve ısıtma sistemlerinin montaj ve tadilatlarının da, yönetmelikler gereği Odamızdan Mekanik Tesisat Uzman Mühendis Yetki Belgesi almış ve SMM (Serbest Müşavirlik Mühendislik) Büro Tescil Belgesi olan makina mühendisleri tarafından hazırlanan projelere göre yapılması gerekmektedir. İş bitiminde Projenin Teknik Uygulama Sorumlusu Makina Mühendisi tarafından, projede belirtilen özellikte kazan montajının veya tadilatının yapıldığına dair uygunluk raporu verilmeli ve kazanlar bundan sonra işletmeye alınmalıdır.
Yapıların bütün denetim süreçlerinde, kamu adına denetim sorumluluğu bulunan mesleki kuruluşlara yer verilmelidir. TMMOB ve bağlı Meslek Odaları, sahip oldukları bilgi birikimleri ve uzmanlık alanlarına ilişkin kamu çıkarlarının korunması misyonlarıyla, bu süreçte öncelikle muhatap alınmalıdır.
Bu vesileyle 3 Şubat 2011 tarihinde Ankara OSTİM ve İvedik`te yaşanan patlamalarda yaşamını kaybeden ailelerin acılarını tekrar paylaşıyor, sorumlular cezalandırılana kadar konunun takipçisi olmaya devam edeceğimizi de bir kez daha hatırlatıyoruz.
Sadettin ÖZKALENDER
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı