TMMOB SANAYİ KONGRESİ 1972

Türkiye Sanayi Kongrelerine Toplu Bir Bakış
Aycan ÇAKIROĞULLARI

Türkiye‘mizde bugün, kalkınma ve hızlı kalkınma için sanayileşme, herkesin üzerinde birleştiği bir konudur. . Nitekim; 1963 yılında yürürlüğe giren kalkınma Planlarının on beş yıllık perspektifleri içerisinde ve yirmi iki yıllık yeni stratejide en büyük gelişme hızını sanayiye vermiştir.

Kalkınma ve sanayileşme çabası içerisinde bulunan Türkiye‘mizde sanayimizin zaman zaman dününün, bugünün ve yarının teknik, ekonomik ve sosyal problemlerinin Türkiye ve Dünya ölçülerinde ele alınması icap eder. Yaşanmış tecrübeler göstermiştir ki; bu konuda en iyi imkanı sanayi kongreleri vermektedir.

Türkiye Makina Mühendisleri Odası 17. Genel Kurulunun yerinde aldığı bir kararla düzenlenen 1972 TÜRKİYE SANAYİ KONGRESİ vesilesiyle, bu yazımızda şimdiye kadar yapılan sanayi kongre1erini gözden geçirmeye ve 1972 TÜRKİYE SANAYİ KONGRESİ‘ni incelemeğe çalışacağız.

Yurdumuzda 1923, 1930, 1986, 1948, 1951, 1962, 1964 ve 1968 yıllarında olmak üzre sekiz sanayi kongresi, düzenlenmiştir. 1972 TÜRKİYE SANAYİ KONGRESİ bunların dokuzuncusudur. Cumhuriyet Türkiye‘sinde ilk sanayi kongresi 17 Şubat - 4 Mart 1923 tarihleri arasında. İzmir‘de yapılmıştır. Çeşitli sektörlere mensup 1535 üyenin katıldığı bu kongrede tarım, sanayi, ticaret ve el emeği konularında önemli kararlar alınmış ve oybirliği ile "Misakı İktisad-ı" tespit ve kabul olunmuştur.

"Sanayi Grubunun İktisad Esasları" adı altında verilen kararlar dört bölümde toplanmıştır:

1. Gümrük. Himaye Usulü,
2. Teşvik-i Sanayi Kanunu,
3. Yollar ve Vesaiti Nakliyede Hususi Tarife,
4. Tedrisat Sınaiye

Kongrenin en önemli özelliği; yürünecek yolların tayinini müteakip derhal uygulamaya geçiştir.

22 Nisan 1930 tarihinde toplanan ikinci sanayi kongresi "Milli Sanayimizin Teessüs ve İnkişafı Çarelerini Aramak ve Göstermek" amacıyla çalışılmıştır.

Kongre gündeminde bulunan;
1. Hammadde,
2. Sermaye ve Kredi,
3. Vergi ve Rüsum,
4. Teşviki Sanayi Kanunu ve Tatbikatı,
5. Standart Meseleleri,
6. Rasyonalizasyon Meseleleri,
7. Ticaret ve Sanayi Odalarında Sanayicilerin. Temsili,
8. Sınai Tedrisat,
9. Nakliyat Tarifeleri,
Konularında teşkil olunan encümenler ayrı ayrı çalışmalar ve olumlu sonuçlara varmışlardır.
Üçüncü sanayi kongresi 1938 yılının ilk ayı içerisinde yapılmıştır. Devlet memurları ve iktisadi devlet teşekkülleri mensuplarının katıldığı kongrede ikinci beş yıllık plan ile devletin yapacağı işler programlaştırılmıştır.
1948 yılında İstanbul‘da mesleki ve ilmi kuruluşlar tarafından dördüncü sanayi kongresi düzenlenmiştir. Devletin katılmadığı bu kongrede devletçilik ve sanayi meseleleri ele alınmıştır.

9-14 Nisan 1951 tarihleri arasında düzenlenen beşinci sanayi kongresi gündeminde aşağıdaki maddeleri bulunduruyordu:
1- Sanayi Politikasının Ana hatları,
2- Sanayin Teşkilatlandırılması,
3- Sanayin Teşvik ve Himayesi,
4- Sanayin Mürakabesi,
5- Sanayin Olağan Üstü Zamanlardaki Durumu,
Ayrı ayrı komisyonlar tarafından incelenen yukarıdaki konularda önemli sonuçlara varılmıştır.

Altıncı sanayi kongresi 26-28 Şubat 1962 tarihleri arasında İstanbul‘da İstanbul Teknik Üniversitesi ve Makina Mühendisleri Odası tarafından düzenlenmiştir. Kongreye sunulan tebliğler dokuz ayrı panelde görüşülmüş ve panel kuruluna sunulmuştur.

Paneller ve görüşülen tebliğler aşağıda verilmiştir:

Panel - I

1- Hidroelektrik Enerji Kaynaklarının Memleketin Endüstriyel Gelişmesindeki Etkileri,
2- Isı Merkezlerinin Sanayi Tesislerindeki Önemi,
3- Ticari Olmayan Enerji Bakımından Türkiye‘nin Durumu
Panel - II
1- Türkiye‘nin Maden Sanayi ve Demir-Çelik Sanayinin Yakın Geleceğine Toplu Bir Bakış,
2- Sanayide Hammadde ve Türkiye‘nin Sanayileşmesi Hususunda Bazı Düşünce ve Temenniler,
3- İnsan Gücünün Değerlendirilmesinde Ağır Endüstrinin Rolü,
Panel - III
1- Yerli Motopomp ve Santrifüj Sanayinin Önemi,
2- Türkiye‘de Kaynak Tekniği,
3- Silo ve Un ve Yem Fabrikaları, Tesisatının Yerli Olarak İmali
Panel - IV
1- Türkiye‘nin Traktör İhtiyacı,
2- Türkiye‘nin Kamyon İhtiyacı,
Panel - V
1- Sanayide Koordinasyon,
2- Makina Sanayimizin Problemleri,
3- Memleket Sanayinin Problemleri,
Panel - VI
1- Sınai Teşebbüslerde Etüd ve Planlamanın Önemi,
2- Sanayide Araştırma,
3- Sanayide Teknik Eleman.
Panel - VII
1- Türkiye ve Müşterek Pazar Memleketlerinde Sinai maliyetler,
2- Türkiye‘de Milli Gelir Potansiyelinin Tespiti
3- Sanayi ve Şehircilik
Panel - IX
1- Tekstil Sanayinin Islahı ve İnkişaf İmkanları,
2- Kaldırma Makinaları.

Yedinci sanayi kongresi 15-17 Haziran 1964 tarihleri arasında Ankara‘da Makina Mühendisleri Odası, Türkiye Ticaret Odaları Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, Sanayi Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı tarafından düzenlenmişti. Büyük yankılar uyandıran ve olumlu sonuçlar elde edilen kongrede aşağıdaki tebliğler sunulmuştur:
1. Kalkınma Planımızda Sanayinin Yeri,
2. Sınai Gelişmede İlmin ve Tekniğin Yeri ve Türkiye‘nin Durumu,
3. Sınai Gelişmemizin Sermaye ve Kredi Bakımından Durumu,
4. Türkiye‘de Sınai Gelişme ve Vergi Sistemi,
5. Vergiler Dışında Resmi Mevzuat ve Sanayimiz,
6. Sınai Gelişmede Öncelik ve Gerçekleştirilme İmkanları,
7. Türkiye‘de Sınai Gelişme ve Yabancı Sermaye,
8. Uluslararası İktisadi Münasebetlerimizin Yürütülüşü Açısından Sınai Gelişmemiz,
9. Sınai Gelişmeyi Sağlayacak Yeni Bir Amme Hizmeti Düzenlenmesi Zorunluluğu,
10. Sanayimizin Gelişmesinde Enfrasktrüktürün Önemi.

Sekizinci sanayi kongresi 10-12 Ocak 1968 tarihleri arasında Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği tarafından Ankara‘da düzenlenmiştir. Kongreye sunulan tebliğler:
1. Bugünkü Şartlar Altında Bir Sınai İşletmenin Kurulmasına Tipik Misal,
2. Sanayin Vergi Politikası ile Teşviki,
3. Sanayin Vergiler Dışındaki Problemleri,
4. Türkiye‘de Sınai Yatırımlarda Yabancı Sermaye,
5. Dış Ticaret, Dış Ticaretin Kalkınmadaki Rolü, Dış Ticaret Durumumuz, Rejim ve İslah tedbirleri,
6. Müessir Bir Kalkınma Aracı : Organize Sanayi Bölgeleri,
7. Sanayi Mamüllerinde Standardizasyon, Kalite Kontrolü, Kapasiteyi Geliştirme, Haberleşme.

1972 TÜRKİYE SANAYİ KONGRESİ sanayi kongrelerinin dokuzuncusudur. Kongre 1968-1972 İkinci Beş Yıllık Kalkınma Döneminin Sonu, 1973-1977 Üçüncü beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminin ve yirmi iki yıllık yeni strateji döneminin başlangıcı gibi kritik bir döneme rastlamaktadır. Bu kritik dönem kongrede;

A. GENEL KONULAR
1. Teknolojik Kalkınmada Bilinçli Yönelim,
2. Sanayileşmenin Neresindeyiz; Neden?
3. Türkiye Sanayileşmek Zorundadır,
4. Kalkınma ve Sanayi ve Türkiye,
5. Küçük Sanayi İşletmelerinin Kalkınmadaki Rolü ve Sorunları,
6. Sanayileşme Politikası Üzerine Düşünceler,
7. Boraks,
8. Türkiye‘de organize Sanayi Bölgeleri,
9. Türk Gıda Sanayinin Gelişmesi ve Sorunları,
10. Türk Bira Sanayi ve Son Yıllardaki Gelişmeler,
11. İğsiz Eğirme Makinaları,
12. Yurdumuzda Yüksek Fırın Curuflarının Değerlendirilmesi ve Curuflu Çimento,
13. Yerli Tarım Alet Makinaları İmalat Sorunları,
14. Sulu Ziraat Developmanında Kullanılan Yerli Yapı Alet ve Makinalar,
15. Türkiye Sanayi Bitkileri Üretimi ile Sanayi İlişkileri ve Alınması Gerekli Tedbirler,
16. Gemi İnşaat Sanayinin Memleketin İstihdam ve Teknolojik Durumu ile İlişkiler,
17. Ortak Pazar Motorlu Taşıt Sanayinde Tamlaşma ve İşbirliği Hareketler ve Türk Motorlu Taşıt Sanayi ile Ortak Pazar Motorlu Taşıt Sanayinin Üretim Yönünden Karşılaştırılması,
18. Pamuklu Makinalarında Son İnkişaflar,
19. Entegre Et Endüstrisi,
20. Vergisiz Kalkınma,
21. Yatırımlarda Yerli Mamüllerin Kullanılması
22. Endüstri Casusluğu ve Endüstride Bilim Yoluyla Sabotaj,
23. Sanayi Odalarının Ekonomik Kalkınmaya Daha Aktif Olarak Katılması Konusunda Bazı Düşünceler, olmak üzere 23 tebliğ,

B. TEKNİK KONULAR

1. Türkiye‘de Bilinçli Sanayileşme ve Sanayi - Araştırma İlişkiler,
2. Endüstri ve Enformasyon,
3. Türkiye, Araştırma - Geliştirme ve Üniversitelerimiz,
4. Yatırım Öncesi Fizibilite Etütlerinin Yapılması ve Yaptırılması,
5. Yeni Strateji (1973-1995) ve Mühendislik hizmetlerinin Önemi,
6. Yatırım Projeciliği,
7. Elektronik Hesaplayıcılar ve Mühendisliğe Getirdiği Yenilikler,
8. Sanayi İşletmelerine Ait Yatırım Projeler ile Verimlilik Analizlemede Farklı Girdi ve Maliyet Analizi,
9. Hafif Çelik,
10. Malzemelerin Sürtünme Kaynağı ile Birleştirilmesi,
11. Venturi ve Pnömatik Transportasyon,
12. Türkiye‘de Tekstil Makinaları İmalatı,
13. Endüstriyel Gelişmede Verimlilik ve Bakım Sorunları,
14. Bakım ve Endüstri,
15. Türkiye Endüstrisinde Verimlilik,
16. Teknoloji Seçimi,
17. Endüstri İçin Bilgi Kaynağı Olarak Patent,
18. Standardizasyon ve Kalite Kontrolü,
19. Standart ve Tüketici,
20. Endüstri Suları,
olmak üzere 20 tebliğ.

C. SOSYO - EKONOMİK KONULAR

1. Türkiye‘de Sanayi Yatırımlarının Finansman Sorunları,
2. Sanayileşmenin Şartlandırılması ve Reformcu Konut ve Maliye Politikası,
3. Kimyevi Gübre Pazarlaması ve Sorunları,
4. Türkiye‘de İşçilik ve İstihdam Sorunu,
5. Endüstri İçin Eğitim,
6. Sanayinin Gelişmesinde Eğitimin Rolü,
7. Sanayi Psikolojisi,
8. Endüstriyel Eğitim Sorunları,
9. Beyin ve İnsan Gücü İhracı,
10. Sanayi ve Çevre,
11. Teknik Eğitiminde Öğretim,
12. Sanayi Psikolojisi ve İşbilimi,
13. Endüstriyel İş Güvenliği
14. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Ergonomi,
olmak üzere 14 tebliğ.

D. ENERJİ SANAYİ SORUNLARI

1. Milli Sanayi Politikası ve Enerji,
2. Türkiye‘de Elektrik Enerji Üretim Tesisleri Planlaması,
3. Elektrik Üretiminde Nükleer Enerjiye Geçiş,
4. Türkiye‘nin 1997 Yılına Kadar Enerji Tahminleri ve Nükleer Enerjinin Rolü,
5. Buhar Kazanlarının Türk Ekonomisi İçindeki Durumu ve Sanayi Kollarında Isı Ekonomisinin Etüdü,
6. Alev Sızdırmaz Elektrik Cihazları ve Testleri,
7. Termik Santral Artık Maddesi "Uçucu Küllerin" Değerlendirilmesi,
olmak üzere 7 tebliğ ve toplam olarak 64 tebliğ sunulmuştur.

Sabit hedefler devirlerini tamamlamışlardır. Günümüzün ve geleceğin hedefleri hareketli, ilerleyen, yükselen hedefler olmalıdır. Türkiye‘mizde üssel bir şekilde artan ihtiyaçlara yetecek üstel kaynakların yaratılması zamanı gelmiştir. Sanayimizin dolayısıyla kalkınmamızın topyekün düzenlenmesinde ve gelişmesinde oynayacağı nazım rol sebebiyle kritik döneme rastlayan 1972 TÜRKİYE SANAYİ KONGRESİ‘nin önemi büyük olmuştur. Böyle bir kongrenin düzenlenmesinde toplumumuzun gösterdiği büyük hassasiyet kıvanç vericidir