ANTALYA TRAFİK SORUNUNA YÖNELİK TÜM YETKİLİLERE AÇIK ÇAĞRIMIZDIR…

Antalya 2 milyonu aşan yerleşik nüfusu yanı sıra yılda aldığı 10 milyonu aşan turist sayısı ile hem bir metropol şehir hem de ülkemizin en önemli turizm destinasyonudur. Yakın zamanda basılı medyada da yoğun bir şekilde yayınlanan bir araştırma şirketinin raporuna göre Antalya, 2023 yılında aldığı ziyaretçi sayısı itibariyle İstanbul, Londra ve Dubai’ den sonra Dünya’ da 4. sırada bulunmaktadır. Ancak aynı rapora göre turizm altyapısı, sağlık ve güvenlik, sürdürülebilirlik, turizm performansı gibi birçok parametre itibariyle yapılan değerlendirmede dünyanın en iyi 20 destinasyonu arasında maalesef Antalya’mız bulunmamaktadır. Turizm altyapısının en önemli birleşenlerinden biri de tabii ki o şehrin ulaşım altyapısı ve trafik yönetimidir. Bu kapsamda şehir içi ve çevre yollarının durumu ile mevcut trafik sorunu Antalya için dikkat çekici olmaktadır. Antalya yerleşik nüfusu her gün artan trafik sıkışıklığından yakınır haldedir. Mevcut çevre yolları, çevre yolu özelliğini kaybetmiş, adeta şehir içi ulaşım yolu olarak tercih edilir hale gelmiştir. Bağlantıları eksik ve yetersiz çevre yolları transit araç yükü ile birlikte kapasiteyi taşıyamaz durumdadır. Çevre yolları arasındaki bağlantı kavşakları, projelerinde olduğu gibi kesintisiz bir şekilde bağlı değildir. Haliyle de bu, kavşaklardaki trafik ışığı yoğunluğunu arttıran ve çevre yollarında trafiği kilitleyen bir diğer neden olarak göze çarpmaktadır. Bütün bunların yanı sıra Antalya’ nın turizm nedeniyle yüklendiği dinamik bir nüfusunun olduğu da unutulmamalıdır. Antalya havaalanına inen bir yolcunun şehre sirkülasyonu daha havaalanı çıkışında başlayan problemler silsilesi haline gelmektedir. Her geçen gün genişleyen ve yolcu kapasitesi artan havaalanına transferi sağlayan yolların yetersizliği ve alternatif yolların üretilememesi günden güne havaalanı çevresi trafik problemini büyütmektedir. Şehir içi ana yollarda, sadece pik yük saatlerinde değil neredeyse günün tamamında oluşan yoğun trafik için çözüm arayışı alternatifler türetilecek şekilde yürütülmelidir. Sorunun çözümü için sadece raylı sistem yatırımlarının tamamlanmasının beklenmesi yeterli değildir. Kaldı ki pik trafik yükünde kavşakların tamamı dolduğunda akıllı trafik ışığı yönetim sistemi de çözüm olmaktan çıkmaktadır.

Hızla gelişen Antalya’da günün gereksinimleri aynı hızla ve yeterince karşılanamamaktadır. Gereksinimleri karşılamak çabası gündeme gelen sorunu gidermekle yetinmek olarak yaşama geçmektedir. Kentin uzun erimli ulaşım master planının uygulanmaması sorunların yığın haline gelmesine neden olmaktadır. Antalya, büyükşehir belediyesi olduktan sonra son dönem hariç beş yılda bir değişen yönetim anlayışının plansızlıkta ya da var olan planların uygulanmamasında payı büyüktür. Oysa ülkeler için geçerli olan konuların kentler için de geçerli olabilecek olanlarının kent geleceği için titizlikle ele alınması gereken hassas özellikleri vardır; kent ulaşımı, kent ve çevre, kent kültürü ve kent kimliği bunların başında gelir. Konumuz açısından kent ulaşımı doğrudan kentli yurttaşları ilgilendiren, etkileyen, yaşamı güzelleştiren ya da olumsuzlaştıran gündelik en önemli konudur, dolayısıyla siyaset dışında tutulması gerekir.
Ülkemizde genel seçimler ve mahalli seçimler yakın zamanda tamamlanmış, şehrimizi gerek mecliste temsil edecek vekillerimiz gerekse yerel yöneticilerimiz görevlerine başlamışlardır. Kent içi trafik yoğunluğu karşısında çözüm için gerek milletvekillerimiz gerekse belediye başkanlarımızdan acil çözüm için Antalya kamuoyunun beklentisi mevcuttur. Bu kapsamda gerek iktidar gerekse muhalefet milletvekillerimizin güç birliği içerisinde hareket ederek karar alıcı mekanizmayı zorlayıcı bir şekilde adımlar atmalarını beklemekteyiz. Önerilerimizi de aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz; 1- Kuzey çevre yolunu Korkuteli yoluna bağlayan Çığlık yolu ile aynı yolu Yukarıkocayatak’ a bağlayan Abdurrahmanlar çevre yolu uzantıları ivedilikle tamamlanarak kentin doğu-batı uzantısındaki transit araç trafiği şehir içi araç yükünden arındırılmalıdır. 2- Antalya – Alanya otobanına hızla başlanmalı, böylece havaalanından Alanya yönüne kesintisiz ve hızlı transfer için alternatif oluşturulmalıdır. 3- Karayolları bünyesindeki Duraliler kavşağı, Uncalı kavşağı, Akdeniz Bulvarı kavşağı, Kepez varyantı üzerindeki Korkuteli kavşağı ile Döşemealtındaki Altınkale kavşağı projelerinde olduğu şekilde hızla tamamlanarak trafik akış sürekliliği sağlanmalıdır.

Kent içi trafik yoğunluğunu azaltmak için de acil eylemler gerekmektedir. Bu kapsamdaki önerilerimizi aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz;
1- Belek bölgesine kadar uzanan turizm yolu da dahil havaalanı çevresindeki tüm planlı yollar, artan kapasite ve havaalanı sirkülasyonu yanı sıra Altıntaş bölgesindeki yapılaşma ve yerleşik nüfus yoğunluğu gözetilerek, hızla tamamlanmalıdır.
2- Şehir içi trafiği için günümüz teknolojilerine uygun şekilde trafik simülasyonu yapan görsel programlardan faydalanılarak bazı güzergahlarda tek yönlü trafik akışı da dahil alternatifler üzerine çalışılmalıdır.
3- Raylı sistem güzergahı üzerindeki toplu taşımada otobüs alternatifi tekrar gözden geçirilmeli, optimum süreçlere uygun şekilde gerekirse raylı sistem güzergahındaki otobüs hatları trafiği rahatlatmak adına aktarmalı ulaşım modeli şeklinde düzenlenmelidir. Aktarmalı ulaşım modeli hususunda halkın bilinçlenmesini sağlayacak çalışmalar da yapılmalıdır.
4- Ulaşım master planı çerçevesinde henüz yatırım planına girmeyen güzergahlar için kısa vadede hızlı çözüm sağlayacak nitelikte metrobüs ya da troleybüs gibi özel otobüs hatları değerlendirmeye alınmalıdır.
5- Şehrin bütünlüğü içerisinde kütlesel olarak mevcut ancak vazgeçilemeyen Üniversite kampüsü, Andızlı mezarlığı, Narenciye ve Vakıf çiftliği gibi bölgeler için alternatif alt ve üst yollar planlanmalı ve hızla devreye alınmalıdır.
6- Raylı sistem ana duraklarına yakın bölgelerde araç otoparkları oluşturularak, raylı taşıma cazip hale getirilmeli, araç trafiği böylelikle azaltılmalıdır.
7- Aynı yöne hareket eden kullanıcıların özel araçlarını ortak kullanacak şekilde planlama yapması yönünde kültür oluşumu için bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
Bütün bunların yanı sıra genel olarak da aşağıdaki önerilerimizi belirtmek isteriz:
A) Ulaşım sektörünün tüm unsurlarının; ulaşım esnafı, UKOME, Büyükşehir ulaşım yetkilileri, Trafik şube ve ulaşımdan etkilenen kentli temsilcileri; demokratik kitle örgütleri
ilgililerinin ve Üniversitelerin ilgili dalındaki akademisyenlerin bir araya geldiği ortak ve kalıcı çözümler üretilmelidir.
B) Ulaşımda çok başlılığa son verilmelidir. Özel sektör kamu ortaklığında tek elden işler organize edilmeli ve yürütülmelidir.
C) Kent planlamasında mevcut ulaşım master planı güncellenerek uygulanmalı, yapılaşma planları, ulaşım yükü hesaba katılarak yapılmalı ve uygulanmalı; ulaşım yükü ve çözümü dikkate alınmamış plan tadilatı belediyelerin meclis gündemlerine bile gelmemelidir. Bu amaçla Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinde plan tadilatlarının imar komisyonunda görüşülmesinde ulaşım yükü açısından ilgili birimlerden görüş alınmalıdır. Olumlu görüş verilmeyen tadilatlar değerlendirme dışı tutulmalıdır.
D) Gereksinim duyulması halinde yeni yolların açılması, ulaşımı bir ölçüde rahatlatacaktır. Ancak kalıcı ve kesin çözüm olmaya yetmeyecektir. Bu nedenle yeni yollar açmanın dışında var olan yolların daha etkin kullanımı gündeme getirilmelidir.
D/1 Toplu ulaşımdaki aksaklıklar kısa sürede giderilmeli, sık sık gündeme gelen arızaya bağlı araç yetersizliğine çözüm bulunmalıdır. Sefer dışında kalan araçlar yerine yedekte hemen devreye girecek araç bulundurulmalıdır.
D/2 Duraklarda aşırı yığılmalar önlenmelidir. Ulaşımda, Antalya sıcağında yolcular için klimalı duraklar yapmak yerine doğru olan yolcuları o sıcakta durakta bekletmemektir. Yolcu sayısına bağlı sefer organizasyonu olarak tanımlanabilecek etkin saat uygulaması yaşama geçirilmelidir.
D/3 Toplu taşıma durakları çevresine park yapmak yasak olmasına karşın, bu duraklar çevresinde araç park edilmektedir ve bu toplu ulaşım araçlarının duraklara tam yanaşamamasına neden olmakta, yolcu indi bindi süresince trafik akışını aksatmakta, birikmelere neden olmaktadır. Bu hususta gerekli önlemler alınmalıdır.
D/4) Kent merkezinde yol kenarları paralı otoparklar haline getirilmiş olup, bu durum dar olan yolların daha da daralmasına neden olduğu için trafik akışını yavaşlamaktadır. Yol kenarına yapılan otoparklar kaldırılmalıdır. Duyulan otopark gereksinimi için Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleri iş birliğinde kent merkezi çevresinde otoparklar yapılmalıdır.
D/5) Kent merkezine nakliye araçlarının giriş çıkış saatleri ve süreleri için düzenleme yapılmalı, ulaşımın yoğun olduğu saatlerde nakliye ve belediye temizlik araçlarının girişine izin verilmemelidir.
D/6) Kent merkezinin yayalaştırılması seçeneği değerlendirilmeli, merkez içi ulaşım gereksinimi merkez dışı hatlarla bağlantılı çember seferlerle giderilmelidir.
D/7) Kent merkezi çekirdek ve yakın bölgelerine ulaşım sorunlarına çözüm olmak adına alt ve üst geçitler yapımı düşünülmemelidir. Yapılanların çözüm olmadığı gerçeği akılda tutulmalıdır. Bunun yerine mevcut yolların yön ve sola dönüşlerine doğal “yonca” kavşak çözümü düşünülmelidir.
D/8) Ulaşım ve ulaşım hakkı konusunda ulaşım sektörü unsurları başta olmak üzere eğitim planlaması yapılmalı, toplu ulaşım elemanları belirli periyotlarla eğitilmeli: toplu taşım araçlarındaki video gösteri araçlarıyla yolcuların toplu taşım kullanım alışkanlıkları değiştirilmelidir.
D/9) Günümüz teknolojilerinden daha fazla yararlanma yollarına gidilmesi, ulaşım bilgi sisteminin gerçekçi verilere dayanması; ulaşım sektörü iç haberleşmenin ve bilgi merkezi yolcu haberleşmesinin sağlıklı yürütülmesi gerekir.
Kent merkezi (Kaleiçi ve yakın çevresi) turizm açısından olduğu kadar kentliler içinde gözde uğrak yerlerinden biridir; giderek artan cazibe merkezidir. Ne var ki ulaşımdaki sorunlar kent merkezini ilgi odağı olmaktan çıkarmaktadır. Bu nedenle kent merkezine turistlerin ve kentlinin kolay ulaşabileceği ulaşım çözümünün ivedilikle ele alınması gerekiyor. Bunun için;
1 Daha güçlü alt merkezler oluşturularak, gündelik gereksinimlerin anılan merkezlerde giderilmesi sağlanmalıdır.
2 Kent çekirdek merkezinin taşıt trafiğine kapatılması yayalaştırılması uygulaması tartışılmalıdır; kent merkezini geniş açık hava alışveriş merkezi gibi kurgulamak, gezenler için olduğu kadar kent merkezi esnafı için daha olumlu sonuçlar doğuracaktır.
3 Kent merkezine (eski Antalya ve Kaleiçi) çıkan ulaşım yolları; Ali Çetinkaya cad, İsmet Paşa cd, Güllük, Milli Egemenlik cd, Toytunç cd ve Konyaaltı caddeleri, araç trafiğinden arındırılmalı, temalı yaya trafiği haline getirilmelidir. Sözü geçen caddeler çevresinde konutları olanlara her araç için geçiş kartı uygulanmalıdır.
4 Kent merkezinde esnafın gereksinimlerini karşılayan nakliye hizmetleri belirli saatler arasında sağlanmalıdır.
5 Araç trafiğine kapalı alan içerisinde diğer toplu taşıma araçlarıyla bağlantılı düzenli çember (ring) seferler konulmalıdır.
6 Araç trafiğine kapalı alan çevresinde belirli merkezlerde otoparklar oluşturulmalıdır.
7 Toplu ulaşım güzergahları alan dışına çıkarılmalıdır.
8 Kaldırım işgallerinin önüne geçilmelidir.
9 Ticari alanların önlerinde yol kenarlarını kendi özel mülkiyet alanı gibi görüp gereksinim sahiplerinin kullanımına kapatmalarına engel olunmalıdır.
Kentin ilçelerini de kapsayan çevre ulaşımının çözüme kavuşturmak için elbette yeni yolların yapılması önem taşımakla birlikte tek başına yeterli gelmeyecektir. Çünkü yeni yapılan, ya da yapılacak yolların yanı sıra hala kent merkez yükünü artıracak iş merkezi, avm’ler ve sağlık tesislerinin yapılıyor/yapılacak olması yeni yolları da yetersiz kılacaktır. O nedenle yeni yollar yapmayı planlamanın yanında, kent merkezi ulaşım yükünü artıracak plan tadilatlarının da önüne geçilmesi gerekir. Belediyeler yukarıda sözünü ettiğimiz kent kültür ve turizm özelliğine katkı koyacak yeşil alanlar, parklar ve sosyal yapılara öncelik vermelidirler. Bu hem kent kültürel ve sosyal dokusuna olumlu katkı verirken hem de ulaşım başta olmak üzere kent içi alt yapı sorunlarının hafiflemesine yarayacaktır.
Bu anlamda kent içinde daha fazla alt ve üst geçitler yapılması yerine kent merkezi trafik yükünün azaltılması; mevcut yük için, var olan yollar değerlendirilerek seçenekli güzergahlar belirlenmesi daha uygun olacaktır.
Biz MMO Antalya şubesi olarak “kent yaşamının kriz noktasına yaklaşmasının” önüne geçebilmek, yaşanılabilir kentleri “yaşanmaz hale gelen kentlerin kalbinden doğan bir rüya” dan beklemek yerine gerçekleştirebilmek; görünür ve yaşanılabilir bir kent için çaba sarf ediyoruz ve edeceğiz.
Antalya tam anlamıyla bir tarım ve dünyanın tanıdığı bir turizm şehri olup, şehrimizin sürdürülebilirliği önemlidir. Bu sürdürülebilirliğin sağlanmasında önemli unsurlardan biri de kent içi trafik yönetimidir.
Konunun siyaset üstü değerlendirilmesini ve bu kapsamda şehrimizi temsil eden tüm yetkilileri Antalya kent içi trafik yoğunluğu sorununa çözüm yönünde iş birliği yapmaya çağırıyoruz.
Kamuoyunun bilgisine saygıyla arz ederiz.

25/07/2024

Prof. Dr. İbrahim ATMACA

Şube Yönetim Kurulu Adına 

Yönetim Kurulu Başkanı 

Makine Mühendisi Mahmut ÇELİK
Şube Kent ve Çevre Gündemi Komisyonu adına
Komisyon Başkanı

EK - Şube Kent ve Çevre Gündemi Komisyonunun Antalya kent içi ulaşım sorunları ve çözüm önerilerine ilişkin raporu
2024 Çevre ve Kent Gündemi Komisyonu’nun, yapılan önceki toplantılarda üzerinde durduğu konuların toparlanmış ve rapor haline getirilmiş halidir.

Antalya kent içi ulaşım sorunları ve çözüm önerilerine ilişkin raporu

ANTALYA ULAŞIMI VE SORUNLARI
"Kentler birçok şeyin bir araya gelmesidir: Anıların, arzuların, bir dilin işaretlerinin. Kentler takas yerleridir, tıpkı bütün ekonomi tarihi kitaplarında anlatıldığı gibi, ama bu değiş-tokuşlar yalnızca ticari takaslar değil; kelime, arzu ve anı değiş-tokuşlarıdır” Görünmez Kentler/ İ. Calvino
Kent içi sorunlardan doğal olarak kentliler etkileniyor. Kentlilerin karşı karşıya kalıp yaşadığı sorunların bireysel olarak üstesinden gelmesi söz konusu değil. Kent yöneticileri büyüyen kentlerin büyüyen sorunlarını kentli lehine çözmeye aday olan, seçilen ve görev başına geçen kişiler olarak asıl işleri “kentlinin esenliğini sağlamak” üzere söz konusu sorunlara akılcı ve sürdürülebilir çözümler üretmektir.
Sorunların çözümünde kent yönetiminin ikili işlevi söz konusudur. Birincisi kentin fiziki yapısına ilişkin yapılacak olanlar; yollar, kaldırımlar, kent planlaması, uygulaması vb. Liyakat esasına göre seçilen bürokratların, hazırlanan bütçe esasına uygun gerçekleştirebileceği, kişisel tercihlere yer olmayan, kentin gereksinimini dikkate alan, bilimsel verilerin çizdiği çerçevenin geçerli olduğu işler. İkincisi, kent yaşamının hangi yönde gelişmesi gerektiği; kültürel, sanatsal, sportif ve çevre duyarlı olup olmadığına ilişkin olan kentin üst yapısına ilişkin işler ki bu başkan başta olmak üzere belediye üst yönetiminin işi olmak durumundadır. Burada da elbette uygulama liyakat esaslı kadrolarca yapılacaktır ama yön ve yöntem üst yönetimin tercihine göre şekillenecektir. Denebilir ki kentin içinde bulunduğu durum; güzellikler ve sorunlar yönetimin yönetim anlayışının gündelik yaşamdaki yansımasıdır.
Hızla gelişen Antalya’da günün gereksinimleri aynı hızla ve yeterince karşılanamamaktadır. Gereksinimleri karşılamak çabası gündeme gelen sorunu gidermekle yetinmek olarak yaşama geçmektedir.
Kentin uzun erimli ulaşım master planının olmaması, varsa da uygulanmaması sorunların yığın haline gelmesine neden olmaktadır.
Antalya BŞB olduktan sonra son dönem hariç beş yılda bir değişen yönetim anlayışının plansızlıkta ya da var olan planların uygulanmamasında payı büyüktür. Oysa ülkeler için geçerli olan konuların kentler için de geçerli olabilecek olanlarının kent geleceği için titizlikle ele alınması gereken hassas özellikleri vardır; kent ulaşımı, kent ve çevre, kent kültürü ve kent kimliği bunların başında gelir. Konumuz açısından kent ulaşımı doğrudan kentli yurttaşları ilgilendiren, etkileyen, yaşamı güzelleştiren ya da olumsuzlaştıran gündelik en önemli konudur, dolayısıyla siyaset dışında tutulması gerekir.
Yüzü ve yönü geleceğe dönük kent ve kent yaşamının olmazsa olmaz ön koşulu, kentin sosyo kültürel ve çevresel özelliklerini dikkate alan, akılcı planlamadır. Ulaşımın planlaması da en
önde gelen konulardandır. Kentin plansız çarpık yapılaşmasının gereksinim duyduğu ulaşım çözümleri mi üreteceğiz yoksa planlanmış bir kenttin gereksinim duyduğu doğrultuda hazırlanan ulaşım planlarına uygun ulaşım çözümleri mi üreteceğiz sorusu önem kazanıyor. Bugün yaşadığımız ve sonuçlarına katlandığımız çarpık yapılaşmanın ürettiği sorunlara çözüm aramadan öteye gitmeyen yaklaşım ve uygulamanın sonuçlarını yaşamaktayız. Bir başka ifade ile kent ulaşımında ilk düğme yanlış iliklenmiş ve diğer düğmelerinde yanlış iliklenmesi devam ettirilerek çözüm üretilme yoluna gidilmiştir.
Bugüne değin tercih edilenin yapılar yığınının ardından gelen, ulaşım başta olmak üzere diğer alt yapı çalışmaları olduğu için ister istemez hem yetişememek hem de daha karmaşık hale gelmesine neden olup kentli yaşamını olumsuz etkileyen sorunlar kaçınılmaz olmuştur.
Kent geleceğine ilişkin konuların siyaset üstü ele alınmasının dışında, karar alma sürecinde sektör ve sektörden etkilenen aktörlerin sürece katılımını sağlamak gerçekçi ve kalıcı çözüm için en sağlıklı yol görünmektedir. Katılımcılık, paydaşların sorunlara çözüm üretmede ve giderme de güçlü desteğin oluşumuna katkı koyacaktır.
Bir bütün olarak kentin uzun erimli planlaması ve planların uygulanması, sorunların çözümünde temel çıkış noktası olacaktır. Plansız, programsız çalışmalar hem gerekli olan çözümü üretmekte yetersiz kalacak hem de kentin geleceğinde daha büyük sorunların yığın halinde kent yaşamını olumsuz etkilemeye devam edecektir.
Bir kentin gereksinimlerinin, kendi doğal ve tarihi çevresinden gelen özellikler ile kentte yaşayanların gereksinim duyduğu konular belirler. Antalya tarihi, doğası ve kültürüyle dünya da tanınan bir turizm merkezi o halde planlamanın bir bölümünde bu özelliğin dikkate alınması gerekir. Aldığı göçlerle hızlı nüfus artışıyla dikkati çeken bir kent. Gelenlerin geldikleri yerdeki sosyo kültürel özelliklerini olduğu gibi Antalya’ya taşıma, Antalya’nın sosyo kültürel özellikleriyle harmanlanması doğal olarak kent sosyo kültürel yapısını da hızla değiştirmektedir. Değişim, yönü geleceğe açıksa sorun yoktur ancak geriye doğru gidişi; kentte gettoların oluşumuna, yozluğa doğru oluşu sorunların da hızla büyümesi anlamına gelir. Planlı bir uygulama ancak kent geleceğine olumlu yönde yön verebilir.
Yön belirlemenin ilk işareti kentliyi “müşteri” gören anlayışın terk edilmesi, insan odaklı çözümlerin yaşama geçirilmesi, “üreten kent modeli” temel tercih olmalıdır. Mevcut haliyle Antalya’nın yönü belli değildir ve kent, kent değerleri ve kentli hızla tüketilmektedir. Buna en kısa sürede son verilmelidir.
İşe ulaşımdan başlamak gerekirse;
Genel olarak;
A) Ulaşım sektörünün tüm unsurlarının; ulaşım esnafı, UKOME, Büyükşehir belediye ulaşım yetkilileri, Trafik şube ve ulaşımdan etkilenen kentli temsilcileri; demokratik kitle örgütleri ilgililerinin bir araya geldiği ortak ve kalıcı çözüm üretilmelidir.
B) Ulaşımda çok başlılığa son verilmelidir. Özel sektör kamu ortaklığında tek elden işler organize edilmeli ve yürütülmelidir.
C) Kent planlamasında ulaşım mastır planı hazırlanmalı varsa uygulanmalı, yapılaşma planları, ulaşım yükü hesaba katılarak yapılmalı ve uygulanmalı; ulaşım yükü ve çözümü dikkate alınmamış plan tadilatı belediyelerin meclis gündemlerine bile gelmemeli. Bu amaçla
Büyükşehir belediye ve ilçe belediyelerinde plan tadilatlarının imar komisyonunda görüşülmesinde ulaşım yükü açısından ilgili birimlerden görüş alınmalıdır. Olumlu görüş verilmeyen tadilatlar değerlendirme dışı tutulmalıdır.
D) Gereksinim duyulması halinde yeni yolların açılması, ulaşımı bir ölçüde rahatlatacaktır. Ancak kalıcı ve kesin çözüm olmaya yetmeyecektir. Bu nedenle yeni yollar açmanın dışında var olan yolların daha etkin kullanımı gündeme getirilmelidir.
D/1 Toplu ulaşımdaki aksaklıklar kısa sürede giderilmeli, sık sık gündeme gelen arızaya bağlı araç yetersizliğine çözüm bulunmalıdır. Sefer dışında kalan araçlar yerine yedekte hemen devreye girecek araç bulundurmak çözüme katkı koyabilir.
D/2 Duraklarda aşırı yığılmalar önlenmelidir. Ulaşımda, Antalya sıcağında yolcular için klimalı duraklar yapmak yerine doğru olan yolcuları o sıcakta durakta bekletmemektir. Etkin saat uygulamasını yaşama geçirmektir.
D/3 Toplu taşım durakları çevresine park yapmak yasak olmasına karşın, toplu ulaşım durakları çevresinde araç park edilmektedir ve bu toplu ulaşım araçlarının duraklara tam yanaşamamasına neden olmakta, yolcu indi bindi süresince trafik akışını aksatmakta, birikmelere neden olmaktadır.
D/4) Kent merkezinde BŞB ANET tarafından işletilen paralı otoparklar dar olan yolların daha da daralmasına neden olduğu için trafik akışı yavaşlamaktadır. Otoparkların kaldırılması, duyulan otopark gereksinimi için BŞB ve ilçe belediyeleri iş birliğinde kent merkezi çevresinde otoparklar yapılması, henüz yapılaşmamış alanlarda özel sektörce işletilen otoparkların belediyece işletilerek, daha uygun fiyata park olanağı yaratılmalıdır.
D/5) Kent merkezine nakliye araçlarının giriş çıkış saatleri ve süreleri için düzenleme yapılmalı, ulaşımın yoğun olduğu saatlerde nakliye ve belediye temizlik araçlarının girişine izin verilmemelidir.
D/6) Kent merkezinin yayalaştırılması seçeneği değerlendirilmeli, merkez içi ulaşım gereksinimi merkez dışı hatlarla bağlantılı çember seferlerle giderilmelidir.
D/7) Kent merkezi çekirdek ve yakın bölgelerine ulaşım sorunlarına çözüm olmak adına alt ve üst geçitler yapımı düşünülmemelidir. Yapılanların çözüm olmadığı gerçeği akılda tutulmalıdır. Bunun yerine mevcut yolların yön ve sola dönüşlerine doğal “yonca” kavşak çözümü düşünülmelidir.
D/8) Kent merkez ve merkez çevresinde ticari taksi bolluğu, gelişi güzel yerlere durak kulübelerinin yapılması, her kavşağın taksi durağı olarak çevrilmesi, kavşak yakın çevresine park yapılmaz kuralına aykırı olmanın yanı sıra, görsel kirliliğe, ücretsiz tahsis edilen yerler açısından haksız rekabete de neden olmaktadır. Ayrıca, kuralsız dolaşımları da kent merkezi yoğunluğunun artmasına neden olmaktadır.
D/9) Ulaşım ve ulaşım hakkı konusunda ulaşım sektörü unsurları başta olmak üzere eğitim planlaması yapılmalı, toplu ulaşım elemanları belirli periyotlarla eğitilmeli: toplu taşım araçlarındaki video gösteri araçlarıyla yolcuların toplu taşım kullanım alışkanlıkları değiştirilmelidir.
D/10) Günümüz teknolojilerinden daha fazla yararlanma yollarına gidilmesi, ulaşım bilgi sisteminin gerçekçi verilere dayanması; ulaşım sektörü iç haberleşmenin ve bilgi merkezi yolcu haberleşmesinin sağlıklı yürütülmesi gerekir
Kent merkezi (Kaleiçi ve yakın çevresi) turizm açısından olduğu kadar kentliler içinde gözde uğrak yerlerinden biridir; giderek artan cazibe merkezidir. Ne var ki ulaşımdaki sorunlar kent merkezini ilgi odağı olmaktan çıkarmaktadır. Bu nedenle kent merkezine turistlerin ve kentlinin kolay ulaşabileceği ulaşım çözümünün ivedilikle ele alınması gerekiyor. Bunun için
1 Daha güçlü alt merkezler oluşturularak, gündelik gereksinimlerin anılan merkezlerde giderilmesi sağlanmalıdır.
2 Kent çekirdek merkezinin taşıt trafiğine kapatılması yayalaştırılması uygulaması tartışılmalıdır; kent merkezini geniş açık hava alışveriş merkezi gibi kurgulamak, gezenler için olduğu kadar kent merkezi esnafı için daha olumlu sonuçlar doğuracaktır
3 Kent merkezine (eski Antalya ve Kaleiçi) çıkan ulaşım yolları; Ali Çetinkaya cad, İsmet Paşa cd, Güllük, Milli Egemenlik cd, Toytunç cd ve Konyaaltı caddeleri, araç trafiğinden arındırılmalı temalı yaya trafiği haline getirilmeli. Sözü geçen caddeler çevresinde konutları olanlara her araç için geçiş kartı uygulanmalı.
4 Kent merkezinde esnafın gereksinimlerini karşılayan nakliye hizmetleri belirli saatler arasında sağlanmalı
5 Araç trafiğine kapalı alan içerisinde diğer toplu taşıma araçlarıyla bağlantılı düzenli çember (ring) seferler konulmalı
6 Araç trafiğine kapalı alan çevresinde belirli merkezlerde otoparklar oluşturulmalı
7 Toplu ulaşım güzergahları alan dışına çıkarılmalıdır.
8 Kaldırım işgallerinin önüne geçilmelidir.
9 Ticari alanların önlerinde yol kenarlarını kendi özel mülkiyet alanı gibi görüp gereksinim sahiplerinin kullanımına kapatmalarına engel olunmalıdır.
Kentin ilçelerini de kapsayan çevre ulaşımının çözüme kavuşturmak için elbette yeni yolların yapılması önem taşımakla birlikte tek başına yeterli gelmeyecektir. Çünkü yeni yapılan, ya da yapılacak yolların yanı sıra hala kent merkez yükünü artıracak iş merkezi, avm’ler ve sağlık tesislerinin yapılıyor/yapılacak olması yeni yolları da yetersiz kılacaktır. O nedenle yeni yollar yapmayı planlamanın yanında, kent merkezi ulaşım yükünü artıracak plan tadilatlarının da önüne geçilmesi gerekir. Belediyeler yukarıda sözünü ettiğimiz kent kültür ve turizm özelliğine katkı koyacak yeşil alanlar, parklar ve sosyal yapılara öncelik vermelidirler. Bu hem kent kültürel ve sosyal dokusuna olumlu katkı verirken hem de ulaşım başta olmak üzere kent içi alt yapı sorunlarının hafiflemesine yarayacaktır.
Bu anlamda kent içinde daha fazla alt ve üst geçitler yapılması yerine kent merkezi trafik yükünün azaltılması; mevcut yük için, var olan yollar değerlendirilerek seçenekli güzergahlar belirlenmesi daha uygun olacaktır.
“Belki de kent yaşamının kriz noktasına yaklaşmaktayız ve Görünmez Kentler, yaşanmaz hale gelen kentlerin kalbinden doğan bir rüya.”Görünmez Kentler/ İ. Calvino
Biz MMO Antalya şubesi olarak “kent yaşamının kriz noktasına yaklaşmasının” önüne geçebilmek, yaşanılabilir kentleri “yaşanmaz hale gelen kentlerin kalbıinden doğan bir rüya” dan beklemek yerine gerçekleştirebilmek; görünür ve yaşanılabilir bir kent için çaba sarf ediyoruz ve edeceğiz.

Makine Mühendisi Mahmut ÇELİK
Şube Kent ve Çevre Gündemi Komisyonu adına
Komisyon Başkanı