Sanayinin Sorunları Bülteni: MART 2017 EKİ - SAYI:225-1 SANAYİNİN SORUNLARI BÜLTENİ-26

Dövizde tırmanma, enflasyonu da tırmandırıyor

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin 26’ncısını “Sanayicinin enflasyonu”  konusuna ayırdı.

TÜİK, Merkez Bankası, Hazine Müsteşarlığı ve IMF verileri kullanılarak yapılan analizde; hem tüketici, hem sanayici(üretici) fiyatlarında çift haneli enflasyona geçildiği ve döviz fiyatlarındaki artışla, enflasyonun daha da yükseleceği öngörüsünde bulunuldu.

MMO analizde şu noktalara vurgu yaptı: 

• Türkiye sanayisi, neredeyse 30 aydır yaşamadığı çift haneli bir enflasyonu yaşamaya başladı. Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Y-ÜFE) diye adlandırılan sanayinin Şubat ayı fiyat artışları, yıllık olarak yüzde 15,4’ü buldu. Bu yeni bir eğilim ve sürme ihtimali de yüksek olan bir olumsuzluk.
• Ortalaması yüzde 15,4’ü bulan sanayici fiyatlarının “ara malı” kategorisindeki ürünlerde yıllık fiyat artışı yüzde 20’yi buldu. Sanayinin omurgasını oluşturan imalat sanayisinde üretilen ürünler için ise sanayici, 12 ayda fiyatlarını yüzde 17,2 artırdı. İmalat sanayisinde de ana metal sanayisindeki fiyatlar yüzde 44 artarak patlama yaptı.
• Üretici(sanayici) fiyatlarının 2008 ortalarından bu yana ilk kez yüzde 15’in üstüne çıkmasına kaynaklık eden en önemli etken ise döviz, özellikle dolar fiyatındaki hızlı artış oldu. Buna, dünyada enerji ve öteki emtia fiyatlarının yeniden artış trendine girmesi de eklendi.
• Özellikle Eylül 2016-Şubat 2017 dönemini kapsayan 6 ayda doların yüzde 24 artması, enflasyonu da tırmandırdı. Söz konusu bu 6 ayda yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 11,5, tüketici fiyatlarında ise yüzde 7 artış oldu. 
• Döviz kurunun maliyet enflasyonuna yol açışı, özellikle ana metal, beyaz eşya, elektronik, kimya gibi sektörlerde hızla hissedildi.
• Sanayici kesimin fiyatlarında yaptığı artışlar yıllık yüzde 15,4’ü bulurken, tüketicinin ödediği fiyatlardaki (TÜFE) artış, yüzde 10,1’i aştı. Tüketicinin kullandığı hizmet dışı mallardaki yılık artış ise yüzde 11’e yaklaştı.
• Döviz fiyatları TL karşısında arttıkça, bunun sanayici-üretici fiyatlarına maliyet enflasyonu, devamında da tüketicinin önüne tüketici fiyat artışı olarak gelmesi kaçınılmaz.
• Sanayici fiyatları yüzde 15’i aşmakla beraber, son yılların konut fiyat artışlarının gerisinde kaldı. 2011–2016 dönemi Türkiye ortalaması olarak konutta yıllık artış yüzde 11,7’yi bulurken sanayicinin fiyatlarındaki yıllık ortalama artış ise yüzde 7’de kaldı.
• Çift haneli enflasyon, gelir artışı tek hanede kalanlarda reel gelir kaybına yol açıyor. Asgari ücretin 2017’deki yüzde 8 artışının, çift haneli tüketici enflasyonun altında kaldığı göz önünde bulundurulursa, asgari ücretlinin 2017’de reel gelir kaybına uğrayacağı söylenebilir.