TEİAŞ ÖZELLEŞTİRİLMEMELİ

×

Hata mesajı

  • Notice: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 771 satırı) içinde Undefined index: 3.0.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 777 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 781 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_glyphicons() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 841 satırı) içinde array_merge(): Expected parameter 1 to be an array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.
  • Warning: _bootstrap_icon() (/srv/www/html/sites/all/themes/bootstrap/includes/common.inc dosyasının 875 satırı) içinde in_array() expects parameter 2 to be array, null given.

Oda Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Yener, “Elektrik Ağının Kamuda Kalan Son Halkası Olan TEİAŞ Özelleştirilmemeli, Özelleştirilen Kamu Varlıkları ve Hizmetleri Kamulaştırılmalıdır” başlıklı bir basın açıklaması yaptı.

Elektrik Ağının Kamuda Kalan Son Halkası Olan TEİAŞ Özelleştirilmemeli, Özelleştirilen Kamu Varlıkları ve Hizmetleri Kamulaştırılmalıdır

Yeni ve Güçlü Kamu İşletmeleri Oluşturulmalı; Elektrik Üretim- İletim- Dağıtımı Türkiye Elektrik Kurumu (TEK); Petrol ve Doğal Faaliyetleri Türkiye Petrol ve Doğalgaz Kurumu (TPDK) Çatısı Altında Birleştirilmelidir

İktidar, yirmi yılda elektrik sektörünün üretim-iletim-dağıtım faaliyetlerini içeren dikey bütünleşik yapısını bozmuştur. Tüm elektrik dağıtımı özel şirketlere devredilmiştir. Kamunun elektrik santrallarının büyük bir bölümü özel şirketlere satılmış ve kamu payı yüzde 20’nin altına düşürülmüştür. İstanbul dışında bütün ülkede gaz dağıtımı özel şirketlere bırakılmış, petrol rafinerileri ve temel petro-kimya sanayii de büyük özel sermaye gruplarına devredilmiştir.

Yurttaşların çektiği geçim sıkıntılarını görmezden gelen, tüm kamu kaynaklarını kendi şatafatlı hayatları için kullanan siyasi kadroların yaymaya çalıştığı tüm pembe hayaller, yaşamın acımasız katı gerçekleri karşısında un ufak olmaktadır.

Kamu kaynaklarını fütursuzca harcayıp tüketenler, şimdi de kamunun elinde kalan son varlıkları satışa çıkarmaktadır. Cumhuriyetin temel bir kuruluşu olan MKE özelleştirme sürecine sokulmaktadır. Kamu arazileri, yeşil alanlar, tarım arazileri ve ormanlar betonlaştırılması için yandaş müteahhitlere teslim edilmektedir.

Şimdi sıra, ülkenin en büyük kuruluşlarından, elektrik sektörünün temel ve kilit bir kuruluşu olan TEİAŞ’ın özelleştirilmesine gelmiştir. Bu girişim, kamuya yani halka ait varlıkların yeni bir talan örneği olacaktır. Oysa dünyanın birçok ülkesinde, elektrik iletimi, kamusal bir hizmet olarak kamu eliyle gerçekleştirilmektedir.

Genel olarak enerji, özel olarak elektrik enerjisi üretimi-iletimi-dağıtımı, toplum çıkarları doğrultusunda, kamu kuruluşları eliyle verilmesi gereken kamusal hizmetlerdir. Bugüne değin bedeli yüz milyarları geçen kamu kaynaklarınım aktarıldığı özel şirketlerin faaliyet gösterdiği elektrik sektörünün başarısızlığı açık ve vardığı nokta ortadadır. Her yıl 40 milyar doları aşan enerji girdileri ithalatı, son iki buçuk yıl içinde yüzde 70 oranında artan elektrik ve gaz fiyatları ve faturalarını ödeyemedikleri için elektrik ve gazları kesilen yüzbinlerce aile bulunmaktadır.

TEİAŞ, arz güvenliği ve ekonomimiz açısından stratejik konuma sahip bir kurumdur

Ülkemizin doğusu ile batısı arasında yaklaşık 1.500 km mesafede, merkezi boyutta üretim yapan (özellikle hidroelektrik) santrallardaki kapasiteyi tüketim noktalarına taşıyan iletim sisteminin teknik altyapı özellikleri ve işletilme becerisi, elektrik enerjisi arz güvenliğinin teminatıdır. Bu anlamda, 12,8 milyar TL sermayesi ve 2020 yılı verileri ile 71.098 km olan enerji iletim hatları, 192.969 MVA kurulu güç kapasitesi ile TEİAŞ, Türkiye elektrik sisteminin kalbi olduğu kadar ekonomimizin de can damarıdır.

Cumhuriyetimizin bir kazanımı olarak köklü bir geçmişe dayalı TEİAŞ’ın özelleştirme kapsamına alınarak sermaye şirketlerine devredilmesi, elektrik arz güvenliği açısından yaratacağı muhtemel tehditler ile birlikte ülke ekonomisi açısından ciddi risk oluşturacaktır. Bazı eksikliklerine karşın, performansı ile haklı övgü alan bu kurumun özelleştirilmesi ile kurumsal hafızanın kaybedilmesi ve ülkemizin geleceği açısından ileride telafisi mümkün olamayacak hasarlara maruz kalması kaçınılmazdır. Bugüne kadar özelleştirilmiş kamu kurumlarında yaşanan tecrübeler bize bunu fazlasıyla göstermiştir.

TEİAŞ 2020 yılında yaklaşık 14,9 milyar TL cirosu, 4 milyar TL’ye varan yatırım hacmi ve 4,7 milyar TL’yi bulan net kârı ile gözde bir kuruluştur.

TEİAŞ’ın özelleştirme kapsamına alınması, ülkemiz çıkarları aleyhine ve uluslararası birçok yabancı şirket ve onlara taşeronluk yapacak işbirlikçi yerli şirketlerin iştahını kabartacak kamu-toplum yararına aykırı bir politik tercihtir.

Bu nedenler itibarıyla TEİAŞ’ın özeleştirilmesi süreci derhal durdurulmalı, kamu mülkiyetinde ve yönetiminde özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır.

Ayrıca belirtmek isteriz, kardeş Odamız, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası’nın 04.07.2021 tarihli basın açıklamasında yer alan görüş ve değerlendirmelere katılıyoruz.

Çağrımız

TEİAŞ`ın özelleştirilmesine karşı duruş, enerji sektöründe ve tüm kamusal hizmetlerde özelleştirmeye karşı net bir mücadele hattı örmekten geçer. Bu sorumluluk, “Biz değilsek kim, şimdi değilse ne zaman?sorusuna olumlu yanıt veren, ülkesini, halkını seven tüm kişi ve kuruluşların ortak sorumluluğudur. Toplumcu bütüncül kamucu politikaların, toplumun en geniş kesimini oluşturan düşük gelirli, emeği ile geçinen yurttaşların çıkarlarını korumak açısından taşıdığı büyük önem açıktır. Bu itibarla, ilk adım olan özelleştirmeye karşı çıkmakla yetinmeyip, özelleşen tüm kamusal hizmetlerin kamu eliyle verilmesi, tekrar kamulaştırma ve yeni güçlü kamusal yapılar oluşturulması taleplerini kamuoyuna ve topluma mal etmeye çalışmalıyız.

Ülke ve toplum çıkarlarından yana olan tüm kuruluşlara, kendi kamulaştırma politika ve planlarını hazırlamalarını, TEİAŞ`ın özelleştirilmesine karşı mücadeleyi kamulaştırma politikaları ile yükseltmeleri çağrısını yapıyoruz. Bu kapsamda, meslek alanlarımıza yönelik politika oluşturmak için çaba harcayan emek, meslek örgütleri ile birlikte bilgi ve birikimlerimizi paylaşmaya hazır olduğumuzu belirtmek isteriz.

Yeni ve güçlü kamu işletmeleri acil bir toplumsal ihtiyaçtır

Yeni ve güçlü kamu iktisadi teşekkülleri sektör temelli olarak kurulmalıdır. Elektrik, doğalgaz ve petrol üretimi, iletimi ve dağıtımı, petrol rafinerileri, temel petro-kimya sanayi, su üretimi ve dağıtımı, büyük ölçekli madencilik projeleri, kamusal eğitim, kültür, sağlık ve spor, kamusal ulaşım sistem ve şebekeleri, toplu konut, sosyal güvenlik, temel gıda ve ihtiyaç maddelerinin temini ve diğer sosyal fayda yaratan alanlarda yeni ve güçlü kamu işletmeleri kurulması acil bir toplumsal ihtiyaçtır. “KİT’ler zarar eder” tekerlemesinin yarattığı kompleksten bir an önce arınılmalı ve yeni oluşturulacak güçlü kamusal kuruluş-yapılar sayesinde kamu mülkiyetinde olan, iyi yönetilen ve denetlenen bir sistem oluşturulmalıdır.

Elektrik üretim-iletim-dağıtımı bir çatı altında birleştirilerek Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) kurulmalıdır

Elektrik üretim, iletim, dağıtım hizmetlerini verecek tesislerin ve şebekelerin kurulması ve işletilmesi, enerji santrallarının, iletim ve dağıtım şebekelerinin gerek ilk tesisleri gerekse operasyon, yenileme ve genişletme çalışmaları için mühendislik ve müşavirlik hizmetleri verilmesi, santral ve şebekelerin tesis, işletme, yenileme ve genişletme çalışmalarında ihtiyaç duyulan ekipman ve aksamın bünyesinde ve/veya sektördeki kuruluşlarla birlikte üretim faaliyetlerini gerçekleştirmeye uygun bir yapıda olmalıdır.

Elektrik iletim faaliyeti, üst kuruluş olarak kurulacak TEK bünyesinde, kamu işletmesi olarak Türkiye Elektrik İletim AŞ tarafından yürütülmeli ve mevcut iletim şebekesini geliştirecek, yenileyecek yatırımlar hızla yapılmalıdır. Mevcut durumda dağıtım hizmetleri 21 adet bölgeye ayrılarak özelleştirilmiş ve özel dağıtım şirketleri eliyle yürütülmektedir. Oysa bugüne kadar iletimde olduğu gibi dağıtımda da kamu tekeli olması gerekmektedir. Özellikle arz güvenliğini güvence altına almak için, gerek kurulu güç dengesi, gerek üretim miktarı açısından üretim altyapısında da kamunun ağırlık kazanması şarttır. Bunun için kamu elindeki santralların özelleştirilmesi derhal durdurulmalı, elektrik iletim ve sistem işletme faaliyeti yürüten TEİAŞ özelleştirilmemeli ve dağıtım şirketleri derhal kamulaştırılmalıdır. Elektrik enerjisinin üretimden tüketime kadar olan tüm aşamaları bütün olarak ve kamu hizmeti yükümlülüğü olarak yerine getirilmelidir. Verimli olan ancak ödeme güçlüğü çeken özel santrallar da kamulaştırılmalıdır.

Petrol ve Doğalgaz arama, üretim, rafinaj ve iletimi bir çatı altında birleştirilerek Türkiye Petrol ve Doğalgaz Kurumu (TPDK) kurulmalıdır

Petrol ve doğalgaz, yapısı gereği birbiriyle ayrılmaz bütünlüğü; arama ve üretimden, iletim ve tüketiciye ulaşmada değer zincirindeki halkalarının ayrılmaz olduğu göz önüne alınmalı ve dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, ülkemizde de petrol ve doğalgaz arama, üretim, rafinaj, iletim faaliyetleri; dikey bütünleşmiş bir yapıda sürdürülmeli, ihtiyaç halinde bu yapı dağıtım ve satış faaliyetlerinde de bulunabilmelidir. Bu amaçla, TPAO ve BOTAŞ’ı da bünyesine alacak Türkiye Petrol ve Doğalgaz Kurumu (TPDK) oluşturulmalıdır.

Özelleştirmelerin ülkemize kaybettirdiklerinden çıkarılacak dersler ile ülke ve halk çıkarlarının gerektirdiği doğru politika ancak bu şekilde oluşturulabilecektir.

YUNUS YENER

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI BAŞKANI

Yayına Giriş Tarihi

2021-07-05 06:15:00