“MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI BİR KEZ DAHA UYARIYOR!”

03 Şubat 2021 tarihinde İzmit-Gebze arasında toplu taşıma yapan 41 BR 321 plakalı 500 hat numaralı Kocaeli Büyükşehir Belediyesine ait doğalgazlı yolcu otobüsü D-100 Karayolu Hereke çıkışında seyir halindeyken alev almış,araç sürücüsü araçta bulunan yolcuları indirerek itfaiyeye haber vermiş,itfaiye ekipleri tarafından araca müdahale edilinceye kadar yolcu otobüsü tamamen yanmıştır. Bahsi geçen araç yangınında bir can kaybı yaşanmamıştır.

Yaşanan bu olay ilk değildir; basında yer alan haberlere göre İlimizde daha önce 08 Eylül 2017 tarihinde 41 BR 290 plakalı ve 13 temmuz 2017 tarihinde de 41 BR 203 plakalı doğalgazlı otobüsler de aynı şekilde yanmıştır. Başka illerde de benzer kazalar yaşanmıştır.

Toplu taşımada; denizyolu ve demiryolu ulaşım araçlarının daha halkçı, daha güvenilir, daha konforlu ve daha ucuz maliyetli olduğunu defalarca belirtmemize rağmen, ulaşım sorununun sadece karayolu ile çözmeye çalışmanın sorunu daha da içinden çıkılmaz hale getirdiği görülmektedir.

Belirtmek isteriz ki; toplu taşımada doğalgazlı araçların kullanımının tercih edilmiş olması diğer fosil yakıtlı araçlara göre çevreyi daha az kirletiyorken, denetim eksikliğinden kaynaklı facialara neden olmamalıdır. Yaşanacak can ve mal kayıpları sadece kamunun ekonomik zarara uğramasına sebep olmakla kalmayacak vatandaşlarımızın hayati risklerle karşı karşıya gelmesine neden olacaktır. 

BASIN ARACILIĞIYLA DEFALARCA UYARDIK...

2018 yılında yapmış olduğumuz basın açıklamamızda belirttiğimiz üzere, toplu taşımada kullanılan Kocaeli Büyükşehir Belediyesine ait yaklaşık 336 adet doğalgazlı otobüs için de aynı risk olasıdır. Önceki yıllarda bu araçların CNG sızdırmazlık kontrolleri Odamız tarafından gerçekleştirilirken, günümüze yeterli denetime tabi olmaksızın hergün binlerce yolcu taşımaktadır. Konunun hassasiyeti nedeniyle basın aracılığıyla kamuoyu bilgilendirilmiştir.

KOCAELİ BELEDİYESİNİ DE YAZILI VE ZİYARETLERİMİZLE UYARMIŞTIK...

Ayrıca 05.02.2020 tarihli Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ULAŞIMPARK A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE muhatap "CNG’li otobüslerin denetimi ile  ilgili görüş ve önerilerimiz"i  içeren yazımız (EKTEDİR)  ve kurumsal ziyaretlerimizle ULAŞIMPARK A.Ş. YETKİLİLERİ'ne durumun ciddiyeti anlatılmıştır.

Gerçekleşen olay bir kez daha kamusal denetimin önemini bizlere hatırlatmıştır. Yürürlükte olan Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM) Hakkında Yönetmelikçe  tanımlanmış olan M2 ve M3 kategorisi, yani yolcu taşımaya yönelik sürücü dışında sekizden fazla oturma yeri olan araçlarda zorunlu olan ‘Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri’nin de periyodik olarak kontrol edilerek etkinliğini halen sürdürüp sürdürmediğinin de denetlenmesi gerekmektedir. Ayrıca araç sürücüsü ve görevlilerin olası tehlike ve risklere karşı yeterli bilgi düzeyine sahip olması gereklidir.

Makina Mühendisleri Odası (MMO) olarak bu vesile ile toplumun can ve mal güvenliği açısından olası vahim olayları önlemek için LPG/CNG`li araç dönüşüm ve kontrolleriyle ilgili bazı hususları kamuoyu ile yeniden paylaşmak isteriz.

GAZ SIZDIRMAZLIK RAPORUNUN OLMAMASI DURUMU HAFİF KUSURA İNDİRGENDİ. SIZDIRMAZLIK KONTROLLERİ NEREDEYSE YAPILMIYOR.

Ülkemizin her noktasında Makina Mühendisleri Odası LPG/CNG Sızdırmazlık İstasyonları’nda kamu güvenliği adına yapılan denetim ve kontrollere ilişkin; Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü`nün 19.12.2011 tarihli Genelgesi ile araç muayene istasyonlarında,  LPG ve CNG takılı araçlar için en geç bir ay önceki tarihe ait "Gaz Sızdırmazlık Raporu" aranması zorunluluğu kaldırılmış, gaz sızdırmazlık raporu bulunmamasını "ağır kusur"dan "hafif kusur"a dönüştürülmüştür. Bu durum LPG`li araç kullanıcılarının "keyfiyetine" yol açmış ve 2012 yılı Ocak ayı başından itibaren gaz sızdırmazlık kontrol sayılarında ciddi bir düşüş gerçekleşmiştir. Yalnızca Makina Mühendisleri Odası Kocaeli Şubemiz etkinlik alanında bulunan Sızdırmazlık İstasyonlarımızca 2011 yılında 103.481 araca Sızdırmazlık Kontrol Raporu düzenlenirken bu say ı %70 azalarak2013 yılı sonunda 30700`e kadar gerilemişti.

24 Haziran 2017 tarihindeki yönetmelik değişikliği ile ise LPG/CNG li araçlarda sızdırmazlık kontrolü ve sızdırmazlık raporu alınması şartı tamamen kaldırılmış ve bu yakıtları kullanan araçların güvenilirliği tamamen denetimsiz hale getirilmiştir. 2014 yılından sonra günümüze neredeyse sızdırmazlık kontrolü ve sızdırmazlık raporu sayısı yok denecek durumdadır.

UYGUN OLMAYAN DÖNÜŞÜM KİTLERİ, DENETİMSİZ ARAÇ DÖNÜŞÜMLERİ...

Yönetmelikte yapılan bu değişiklikle Odamızın denetim yetkisi tamamen ortadan kaldırılarak; Odamızın kamu çıkarlarını gözeterek, tarafsız olarak  yürüttüğü denetim ve kontrol işlemleri, sektörde faaliyet gösteren ve giderek denetimsiz olarak faaliyet yürütecek olan ticari firmaların inisiyatifine bırakılmıştır. Bu uygulama ile ülkeye kaçak LPG/CNG KİT’i ve malzeme girişi ile standart dışı yerli üretim artmış, tekniğe uygun olmayan LPG/CNG araç dönüşümleri başlamış, haksız rekabet koşulları yaratılmış, yetkili mühendis istihdamı azalmış; sektörde disiplinsizlik ve denetimsizlik had safhaya ulaşmıştır.

Oda merkezimiz ve diğer MMO Şubeleri tarafından defalarca yapılan açıklamalarla LPG/CNG`li araçlardan "Gaz Sızdırmazlık Raporu" istenmemesinin, facialara yol açacak bir karar olduğu söylenmiş ve bu açıklamalarımız medyada defalarca yayınlanmıştır. Fakat gelinen noktada kamuoyuna yansıyan ve çoğu kez de ölümle sonuçlanan kazalar dahi konunun sorumlular tarafından dikkate alınmasını sağlamamış,  söz konusu uygulamadan geri adım atmaya yöneltmemiştir.

Daha fazla can ve mal kaybı yaşanmadan, ortadan kaldırılan denetimlere geri dönülerek, yakıt dönüşümü yapan firmanın MMO`dan tescilli olması, firmada yetki belgeli bir mühendisin istihdam edilmesi, dönüşümde kullanılan malzemelerin standartlara uygun olduğunun montaj sonrasında denetlenmesi,  gaz tesisatın sızdırmazlık kontrollerinin MMO gibi kamu güvenliği ön planda tutan, ticari kaygılardan uzak kurumlar tarafından yapılması sağlanmalıdır.

Aralık 2020 tarihi itibarıyla 5 milyona yakın (4.810.018) LPG/CNG`li aracın güvenilirliğini artırmayı sağlayan Periyodik Kontrollere esas LPG/CNG Sızdırmazlık Raporu zorunluluğunun kaldırılmasının bugün yarattığı sonuç; kamu can ve mal güvenliği açısından 2000–2005 yılları arasında yaşanan birçok araç yangını ve can kaybına benzer bir tabloyu tekrar akıllara getirmektedir.

 Araçların LPG/CNG`ye Dönüşümü ve ilgili piyasanın denetiminde ulaşılan düzey ve disiplinin bozulmasıyla bugün karşı karşıya kaldığımız durum tehlikenin en büyük işareti sayılmalı, derhal uygulama gözden geçirilmeli, daha büyük facialar yaşanmadan kamu güvenliği için tarafsız denetimlere acilen geri dönülmelidir.

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

KOCAELİ ŞUBE YÖNETİM KURULU